Mijn plan om in 2015 voor een audio first-aanpak te gaan, is inmiddels opgegaan in de rook van het vuurwerk van 2016. Dat wil niet zeggen dat de podcast uit mijn digitale gereedschapskist is verdwenen. Integendeel.
Ook zie ik dat het medium in Nederland steeds meer aandacht en luisteraars krijgt. En er is een nieuw initiatief van start gegaan: Man met de microfoon, radio zonder omroep.
Het afgelopen jaar heb ik het succes gezien van Rainmaker.FM, waar ik al eerder mijn bewondering voor uitsprak. Daar rolde de ene na de andere podcast van de Coppyblogger-redactie van de band. Over specifieke onderwerpen met gasten of inhoud die er toe doen op het gebied van online ondernemen, websites en tekstschrijven. Indrukwekkend.
Kenmerken van een podcast
- Educatief – Met een podcast kun je specifieke kennis overdragen en op een behapbare wijze (afleveringen). Gesproken informatie kun je prima vormgeven als een cursus of een audio workshop.
- Onderhoudend – Net als met radio luisteren, is een podcast ook een vorm van amusement. Niet voor niets maken cabaretiers en stand-up comedians vaak populaire podcasts. Radiomaken is ook verhalen maken en mensen houden van verhalen.
- Herbruikbare inhoud – Door transcripties of door citaten te gebruiken, kun je de inhoud van gesprekken op meerdere manieren opnieuw verwerken. Bijvoorbeeld in artikelen, e-boeken of mooie quotes voor social media berichten. Waardevol voor SEO.
- Community opbouwen – Je kunt het vertrouwen in je bedrijf bij je publiek versterken en dat publiek op een toegankelijke manier uitbreiden. Je kunt het bijvoorbeeld interactief maken door mensen op te roepen om hun vragen te stellen, die je de volgende podcast beantwoordt. Ja, je wordt genoemd!
- Altijd beschikbaar, op elke plek – De meeste podcasts kunnen zowel worden gedownload (mp3) als gestreamd, dus luisteren kan overal. Mobiele apparaten worden volgens Amerikaans onderzoek het meest gebruikt.
- Schaalbaar – Een podcast kan klein beginnen als een gelezen tekst of een 1-op-1 interview, maar kan ook uit meerdere bronnen worden samengesteld. Een montage van meerdere gesprekken, of een paneldiscussie, of… bedenk het maar.
- Automatische distributie via RSS – Naast iTunes en platforms als SoundCloud zijn er vele podcast apps beschikbaar, zoals Overcast, PodNL en Stitcher ook goede kanalen om je podcast te verspreiden.
De term podcast is een samentrekking van ‘iPod’ en ‘broadcast’.
De lauwe pap van Radio 1
Met alle mogelijkheden van internet zou je zeggen dat de Nederlandse radiozenders zich ook op het maken van podcasts zouden storten. Toch is dat maar in beperkte mate het geval.
Bij de informatieve zenders die ik zelf graag hoor, doet BNR dat het best. Bij Radio 1 is het droevig gesteld. Wat betreft podcasts, maar ook wat betreft inhoud. Met instemming las ik in de kerstaflevering van Vonk, bijlage van de Volkskrant, het opiniestuk van cabaretier Micha Wertheim daarover.
Radio 1 serveert lauwe pap, voor echt luistergenot moet je bij podcasts zijn.
Micha Wertheim – zelf ooit begonnen als radiomaker – kan Radio 1 niet meer verdragen, want de luistercijfers domineren.Vandaar dat hij denkt dat de toekomst aan podcasts is.
Radio 1 zou in zijn ogen het station moeten zijn dat verdieping en goede journalistieke informatie biedt. Eenvormigheid en oppervlakkigheid is – zeker overdag – helaas troef. Het veelgeprezen cultuurprogramma Nooit Meer Slapen is te horen als het grootste deel van Nederland inderdaad… slaapt.
Een ander voorbeeld is Kunststof, een programma over media en cultuur, dat vaak interessante gesprekken heeft. Daar is dan wel een podcast van beschikbaar, maar het is de archiefband van de hele live uitzending. Dus inclusief het nieuws en het inbreken in de uitzending van de verslaggever bij Veendam – Helmond Sport. Daar zit je een maand later echt niet op te wachten, je wilt dat gesprek met – zeg – Adriaan van Dis horen.
Een alternatief zou volgens Wertheim kunnen zijn, dat Radio 1 als een gids de luisteraar verwijst naar boeiende en goede podcasts, bijvoorbeeld van hun eigen correspondenten. Dan hoeft het niet in 3 minuten met twee quotes.
Man met de microfoon
En intussen heeft radiomaker Chris Bajema het roer ook omgegooid. Hij maakte voor de publieke omroep onder meer radiodocumentaires en bedacht onder meer de serie Een Grote Bruine Envelop.
Hij verspreidde een paar honderd enveloppen door Nederland, met het verzoek erin deze terug te sturen met een voorwerp of verhaal dat de vinder van de envelop belangrijk vond. Dat leverde mooie radioverhalen op.
Helaas is er voor zijn soort bijdragen op de publieke radio (bijna) geen plek meer. Vandaar dat hij op 1 december 2015 zijn podcast Man met de microfoon lanceerde. Daarin gaat hij op zoek naar echte verhalen uit zijn buurt (niet nader genoemd, maar het is Amsterdam Oost) en laat hij bijna echte verhalen (hoorspelen met gerenommeerde acteurs) horen. ‘Het eerste radioprogramma zonder omroep’ noemt hij het, ofwel een ‘onafhankelijke podcast’.
Die onafhankelijkheid is dus één van de argumenten om een podcast te beginnen. Je hebt ook geen omroep nodig of een etherfrequentie (zij het FM of DAB+).
En bovenstaande leert ons ook dat specialistische of bijzondere onderwerpen prima een plaats kunnen krijgen in een podcast. Het gaat uiteindelijk om het publiek dat er naar wil luisteren, of het publiek dat je wilt bereiken.
NB: Via Podcast luisteren vindt je Nederlandstalige podcasts. De website is een initiatief van René van Es en Richard den Haring.